Hoạt động Khoa học – Công nghệ (KHCN) của Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Sài Gòn (Công ty VTSG) qua các thời kỳ nói chung và giai đoạn 2010 – 2015 nói riêng, gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh vận tải đường sắt, phát huy sáng kiến của công nhân, viên chức, người lao động, nhất là đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật; đảm bảo an toàn giao thông đường sắt; đảm bảo an toàn lao động; cải thiện điều kiện làm việc của CNLĐ; nâng cao năng suất lao động và chất lượng phục vụ hành khách; tiết kiệm chi phí, giảm giá thành vận tải. Hoạt động KHCN của Công ty có những thuận lợi là: Luôn nhận được sự định hướng, chỉ đạo của Tổng công ty ĐSVN và của Đảng uỷ Công ty VTSG; sự quan tâm, tạo điều kiện của Lãnh đạo Công ty, sự phối hợp tích cực có hiệu quả của tổ chức Công đoàn và Đoàn TN các cấp từ  Công ty đến cơ sở. Đội ngũ cán bộ, công nhân làm công tác khoa học công nghệ được đào tạo chính quy, có nhiệt huyết với nghề, trưởng thành từ thực tiễn sản xuất. Các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, các đề tài nghiên cứu ứng dụng KHCN đều xuất phát từ yêu cầu phục vụ sản xuất. Hoạt động KHCN của Công ty và các đơn vị trực thuộc luôn được duy trì, và mang lại hiệu quả thiết thực.

          Song song với những thuận lợi là những khó khăn mà đội ngũ cán bộ và công nhân làm công tác kỹ thuật phải phấn đấu khắc phục, như sau: Các văn bản pháp quy, tài liệu liên quan đến công tác KHCN chưa phù hợp với thực tiễn, chưa thực sự tạo động lực để thúc đẩy phong trào thi đua phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và hoạt động KHCN; cách tính chi phí làm lợi từ việc áp dụng sáng kiến đã có từ năm 1993 đến nay không còn phù hợp; kinh phí thực hiện các đề tài khoa học theo phân cấp còn thấp (30 triệu đồng đối với đề tài KH cấp Công ty quản lý; 05 triệu đối với đề tài khoa học cấp Xí nghiệp, Chi nhánh trực thuộc Công ty), từ đó chưa kích thích được công tác nghiên cứu hay ứng dụng KHCN vào sản xuất. Thiết bị phục vụ vận tải (Đầu máy, Toa xe), máy móc thiết bị phục vụ sản xuất (kể cả thiết bị dùng cho công tác kiểm tra kỹ thuật) đa phần đã sử dụng lâu năm, thiếu và chưa đồng bộ, chất lượng giảm theo thời gian thậm chí đã lỗi thời, lạc hậu, gây không ít khó khăn trong công tác quản lý sửa chữa và sử dụng; ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác kinh doanh, an toàn khi lưu thông trên đường sắt. Công nghệ sửa chữa công nghiệp lạc hậu, công nghệ phục vụ công tác vận tải chưa theo kịp nhu cầu đòi hỏi ngày càng cao của khách hàng.

          Theo ông Đào Lượng, Trưởng Phòng Đầu máy – Toa xe, Thường trực Hội đồng Khoa học Công nghệ Công ty VTSG, trước những thuận lợi và khó khăn như trên, đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật của Công ty VTSG đã phát huy được những thuận lợi sẵn có, bám sát yêu cầu của sản xuất kinh doanh, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm và thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ KHCN, với kết quả cụ thể như sau: Trong 6 năm qua (từ 2010-2015) Công ty VTSG thực hiện được 5 đề tài khoa học cấp Tổng công ty ĐSVN và 35 đề tài cấp Công ty VTSG, với kinh phí 1.842.500.000 đồng; 48 đề tài khoa học cấp Xí nghiệp, với kinh phí 252.000.000 đồng; 319 sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, giá trị làm lợi: 3.099.850.000 đồng. Tất cả các đề tài, sáng kiến của Công ty VTSG đều ứng dụng có hiệu quả vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong đó có một số đề tài KHCN điển hình được ứng dụng vào sản xuất trong thời gian qua, đó là:

• Đề tài: Nghiên cứu, chế tạo thiết bị sấy đầu phát máy phát điện lắp trên toa xe CV-PĐ, kinh phí 154 triệu đồng. Chủ nhiệm đề tài là nhóm kỹ sư XNTX Sài Gòn thực hiện, với mục tiêu là tầm soát chất lượng máy phát điện sau khi sửa chữa các cấp, chống chập, cháy máy phát điện khi đưa vào sử dụng.
• Đề tài: Nghiên cứu ứng dụng thiết bị điều khiển đa năng thay thế bộ vi xử lý máy ĐHKK Thermo King trên toa xe khách, do nhóm kỹ sư toa xe – XNTX Sài Gòn thực hiện, với mục tiêu là chủ động trong sản xuất, thay thế linh kiện nhập ngoại, giảm giá thành sửa chữa.
• Đề tài: Nghiên cứu chế tạo thiết bị điều khiển từ xa cho cẩu nâng bằng Remote, do nhóm kỹ sư điện – XNTX Sài Gòn thực hiện với mục tiêu: giảm tiêu hao sức lao động, an toàn trong sản xuất.
• Đề tài: Nghiên cứu chế tạo thiết bị làm sạch bộ trục bánh toa xe, do nhóm kỹ sư toa xe – XNTX Sài Gòn thực hiện, với mục tiêu là thay thế, làm sạch bằng phương pháp thủ công, nâng cao năng suất lao động, bảo vệ sức khỏe cho công nhân.
• Đề tài: nghiên cứu thiết kế, chế tạo thiết bị làm sạch ổ bi bằng gió áp lực cao, do nhóm kỹ sư chế tạo máy – XNTX Sài Gòn thực hiện, với mục tiêu là tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sửa chữa ổ bi, bảo đảm vệ sinh môi trường.
•  Đề tài: Nghiên cứu chế tạo thùng nước nóng trên toa xe khách, do nhóm kỹ sư điện – XNTX Sài Gòn thực hiện, với mục tiêu là thay thế các sản phẩm hàng nhập ngoại, hàng bên ngoài giá thành cao, chủ động trong sản xuất, nâng cao trình độ đội ngũ kỹ sư, công nhân; giảm chi phí trong sản xuất.

Hưởng ứng cuộc vận động “Hiến kế đổi mới cơ chế, chính sách tạo động lực phát triển doanh nghiệp và kinh tế đất nước”, cán bộ làm công tác KH-CN Công ty đã nghiên cứu và đăng ký các ý tưởng, giải pháp, đề xuất Tổng công ty ĐSVN xét duyệt thực hiện, như: đề án Tổ chức chạy tàu khách Bắc – Nam 28 h; đề án Đẩy mạnh phát triển công nghệ Đầu máy Toa xe do nhóm kỹ sư toa xe – XNTX Sài Gòn hiến kế.

Từ hoạt động KHCN với nhiều đề tài khoa học và sáng kiến áp dụng có hiệu quả vào sản xuất kinh doanh, trong 6 năm qua đã có 15 cán bộ, công nhân của Công ty được tặng Bằng khen lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Nhân dịp triển khai thực hiện các hoạt động nhân ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2016 (18/5), ông Đào Lượng cũng cho biết: Hội đồng Khoa học Công nghệ Công ty VTSG đã đề ra phương châm, mục tiêu, giải pháp cho những năm tiếp theo như sau: Phát triển KHCN của Công ty VTSG phải đáp ứng và gắn liền với mục tiêu sản xuất kinh doanh của Tổng công ty ĐSVN, của Công ty VTSG, với các nhiệm vụ: Đẩy mạnh việc nghiên cứu ứng dụng các thành tựu KHCN mới đáp ứng yêu cầu SXKD của Tổng công ty và Công ty; phát huy nội lực để phát triển KHCN, đồng thời phối hợp, liên kết chặt chẽ với các cơ sở sản xuất, các trường đại học để nhanh chóng đưa công nghệ mới vào sản xuất. Các giải pháp đặt ra là: Tiếp tục thực hiện hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001-2008; đầu tư đổi mới trang thiết bị phục vụ sản xuất công nghiệp, vận tải, bán vé, trong đó tập trung vào khâu bán vé tự động ở các nhà ga và những đại lý; đầu tư vào công nghệ cơ khí tự động hóa, Điện-điện tử…, đầu tư trang thiết bị kiểm tra về đo lường chất lượng, đầu tư mới. Hoàn thiện và nâng cao công nghệ sửa chữa trang thiết bị-máy móc, toa xe và xây dựng qui trình sửa chữa trang thiết bị toa xe. Tiến hành rà soát những văn bản kỹ thuật theo hệ thống quản lý chất lượng ISO nhằm bổ sung và cập nhật những vấn đề mới áp dụng trong công tác quản lý, KDVT. Phát triển và nâng cao chất lượng nghiên cứu KHCN nhằm tạo thuận lợi trong việc chăm sóc đối với khách hàng; tăng năng lực cạnh tranh của đường sắt cũng như tăng thị phần vận tải; bảo vệ môi trường, cải thiện điều kiện làm việc của người lao động.

Hoạt động KHCN gắn với công tác bảo vệ môi trường cũng là mục tiêu của Công ty VTSG, ông Vũ Minh Châu, Phó Phòng Đầu máy Toa xe, phụ trách công tác môi trường của Công ty VTSG cho biết: Công tác bảo vệ môi trường (BVMT) được Tổng công ty ĐSVN và Công ty VTSG quan tâm đặc biệt. Công ty đã triển khai đầy đủ, kịp thời đến các đơn vị trực thuộc các thông tư, văn bản, chỉ thị của cấp thẩm quyền về công tác BVMT, đồng thời triển khai các dự án như hệ thống xử lý nước thải tại các phân xưởng sửa chữa toa xe; lập đề án BVMT cho các đơn vị trực thuộc Công ty theo hướng dẫn của Tổng cục Môi trường- Bộ tài nguyên môi trường  & Tổng cục thẩm định môi trường theo Thông tư 35/TT-BTNMT; dự án: lắp thùng vệ sinh tự hoại trên toa xe khách; dự án: thực hiện công tác xử lý mùi tàu trên các toa xe khách có gắn điều hòa không khí.

Ông Đào Lượng tiếp tục cho biết: Đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật của Công ty VTSG phấn khởi với thành tích đã đạt được trong thời gian qua và đang ra sức phấn đấu thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ KHCN trong thời gian tới, đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh của Công ty, góp phần đảm bảo an toàn thuận lợi đối với hành khách, chủ hàng; thực hiện phương châm kinh doanh của Công ty VTSG: “Bảo toàn phát triển vốn, kinh doanh có lãi - Hài lòng khách hàng - An toàn tuyệt đối - Đổi mới từng ngày - Phát triển bền nhanh”./.

                                                                                                                    Thường trực Hội đồng KHCN

                                                                                                         Công ty Cổ phần Vận tải Đường sắt Sài Gòn

                                                                                                                               Đào Lượng